Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Benemoratam et bene constitutam rem p.
lege cauisse opor
tere aiebat Plato: ne exterarum gentium deliciæ in urbem com
portarentur: neue ciuis quiuis natu minor annis.
xl.
pere
gre proficisceretur.
Et qui hospites uirtutis gratia in urbem
conuenissent: cum ad tempus bonis essent imbuti discipli
nis: ad suos remitterentur.
Id quidem quod istiusmodi pe
regrinorum contagiis fiat: ut ciues ueterem patrum parsimo
niam in dies dediscant: et priscos mores odisse incipiant: ex
qua una maxime re urbes reddantur deterrimæ.
Epidauros
refert Plutarchus quod suos ciues illiricorum commerciis fieri im
probos aduertissent: et meminissent malis moribus res no
uas ciuitatibus excitari: id ueriti ex omnium ciuium multi
tudine unum in singulos annos eligebant imprimis grauem
et circumspectum: qui ad illirios accederet: et quæ quisque suo
rum mandasset mercaretur atque contraheret.
Demum in hac
sententia periti omnes sunt: ut iubeant omnino curam ha
bendam per quae diligenter / ne quid ciuitas aduentitiorum admix
tione uitietur.
Non tamen eos imitandos duco: qui omne
genus hospitum excluderent.
Apud græcos ex uetere more
populis non confederatis alioquin tamen non inimicis si quan
do armati ad se appulissent asseuerant neque intra urbem re
cipere / neque per inhospitalitatem adigere: sed ab pomeriis sta
tuebant non longe forum uenalium quo se reficerent aduenæ /
si quid usui poscerent :et ciues a periculi suspitione essent im
munes.
At mihi quidem carthaginenses probantur.
Neque enim
non recipiebant hospites aduenas: neque illis omnia cum ciuibus
uolebant communia Cætera patebat in forum uia exteris.
Verum ad secretiora urbis / ad nauilia et eiusmodi ne aspectus
quidem concedebatur.
Nos hinc moniti ita urbis aream partie
mur: ut non modo sua peregrini habeant distincta diuersoria si
bi apta: ciuibus non incommoda: uerum et ciues etiam ipsi apte com
modeque inter sese pro cuiusque officio et dignitate habitent.
Ad urbis quidem gratiam perquam egregie faciet: si uariæ fabrorum
officinæ uarios uicos et regiones sibi occupabunt locis ido