Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
anulo columnæ calcem obambit / si ita licet / nextrum appel
lemus.
Anulum autem in summo præter nextrum qui ueluti
funiculus aduolutus supremum scapi ambitum adstringit /
torquem appellemus.
Demum finitor linea comparabitur
sic: nanque in pauimento quidem aut coæquato aliquo in pari
ete quem locum picturam nuncupo recta inscribitur linea
longa æque atque futura est columna: quam ex rupe fabri ex
secturi sint: hæc linea axis dicitur.
Axim ergo diuidemus
certas in partes prout futuri operis ratio et columnarum ua
rietas / de qua suo dicetur loco postulabit: ad quarum partium
modum fiet imæ plantæ diameter: quam istic in pictura trans
uersa lineola ad pares utrumque angulos infimo in axis capi
te perscribimus.
Hanc diametrum in partes diuidimus qua
tuor et uiginti.
Partium unam damus altitudini nextruli:
quam quidem altitudinem istic in pictura describimus li
nea pusilla.
Rursus ex quattuor et uiginti particulis plan
tæ capimus tris: ad istamque altitudinem in axi ponimus cen
trum proximæ retractionis.
Per hocque centrum lineam du
cimus ad pares angulos æquidistantem plantæ.
Istæc igitur
linea erit diameter imæ retractionis: cuius longitudo fiet
breuior quam sit ipsa diameter plantæ ex illius septima.
Signa
tis his duabus lineis / hoc est diametro retractionis et nextro
a capite nextri soluto ad caput retractionis ducimus lineam
inflexam dorso uersus axem flexione quam id fieri poterit mol
li atque gratissima.
Eius istius flexionis initium quartam ha
bebit circuli pusilli: cuius cicli semidiameter sit nextri al
titudo.
Post id totam axis longitudinem in partes diuidi
mus æquales septem.
et eas diuisiones punctis annotauimus.
Quarto igitur in puncto a planta numerare incipiens con
stituam centrum uentris: per quod suam ducas diametrum:
cuius longitudo æqualis sit diametro imæ retractionis.
Sum
ma deinceps retractio et proiectura constituentur sic.
Nam
pro columnæ magnitudine de qua suo loco rationabimur /
summi circuli diameter ex diametro ima plantae dedu