Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
admixta creta albenti.
Claui ex ære minus conferuescunt:
leduntque minus erugine.
Plumbum stercore allitum uitia
tur.
Idcirco prouidendum / ne stationes habeant, quibus se
se apte recipiant aduolantes: aut densior illic materia substi
tuenda est: ubi stercus cadens accumuletur.
In summo ad tem
plum Salomonis refert Eusebius catenas extenderant: qui
bus uasa penderent ænea. cccc. quorum sonitu alites fugaren
tur.
In tectis quoque ornantur fastigia et stillicidiorum labra et
anguli.
Apponuntur enim pilæ / flores / statuæ / bigæ / et eiusmodi
de quibus membratim dicemus suo loco.
Nunc quod quidem to
tum genus istiusmodi ornamentorum complectatur amplius nihil
occurrit: nisi ut aptis locis quæque operi condicant apponatur.
Apertionum ornamenta plurimum operi afferunt iucundita
tis atque dignitatis.
Sed habent difficultates et graues et mul
tas: quibus non nisi magna artificis diligentia et graui im
pensa prouideatur.
Lapidibus enim indiget uastis / integi is/
comparibus / elegantibus / raris: que omnia neque facile inue
nientur / neque tractantur / diriguntur / dolantur / componun
tur penitus ad arbitrium.
Negasse architectos aiebat Cicero
columnas posse ad perpendiculum statui: quod ipsum cum fir
mitatis causa tum etiam uenustatis gratiam in apertionibus omnino neces
se est.
Sunt et alia incommoda: sed omnibus quoad ingenium vale
bit prouidebimus.
Apertio natura sui peruia est: sed interdum
paries parieti quasi pellis uesti affulcitur: quoddamque fingitur
apertionis genus non paruum: sed perclusum obiecto pariete: quod
quidem no inepte ea re affictum nuncupabitur.
Hoc genus
ornamenti uti et cætera pleraque omnia ornamenta corroboran
di opis et minuendæ impensæ gratia a fabris tignariis primo
inuentum est.
Id lapicidæ imitati egregiam operibus uenustatem
attulere.
Quiduis horum pulchrius erit / si habebit ossa inte
gra unico ex lapide.
Proximum erit / cum ita cunctas habebit
partes: ut non appareat ubi iunctæ sint.
Veteres maximos
columnarum cæterorumque ossium lapides etiam affictis apertioni
bus prius erigebant: inque suis basibus statuebant quam parietem