Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
gora et astum aeris inducta / præsertim cutis ultima repen
te inscabrescet.
Porro crustationum aliæ inductæ: aliæ ad /
actæ.
Inducitur autem gypsum aut calx.
Sed gypsum non
nisi siccissimo est in loco utile.
Crustationibus quibusuis
ex uetere pariete suffusa inimica est humiditas.
Adigitur
et lapis et uitrum et huiusmodi.
Inductarum crustationum
hæ sunt spes: albaria / pura / insignita / pictoria.
Adactarum
autem hæ: obtabulata / circumexecta / tessellulata.
De indu
ctis prius.
Calx sic parabitur exuberatim et pura aqua oper
to in lacu diu macerabitur.
Inde ferro non secus atque ligna
dolentur asciabitur.
Maceratæ signum erit / ubi inter ascian
dum calculi ferrum non offenderint: tertium ante mensem
non satis etiam maturam putant: lentam et ualde glutino
sam esse oportet quam probet.
Nam si ferrum exierit siccum
indicio erit euanidam esse et siticulosam.
Cum harenam aut
quid tunsum immiscueris diu et uehementer atque iterum diu
subagitato: etiam rursus subuersato quoad quasi spumescat.
Eam ueteres qua ultimam cutim inducturi erant mortario
compinsabant: temperabantque ipsam hanc mixturam ut fer
rum non detineret dum induceretur.
In iam inductam sub
arescentem atque adhuc subuirentem altera inducetur: cu
rabiturque ut tenore uno simul omnes cutes inarescant: leui
bus planatoriis et bacillis uerberatas crustationes dum uirent
densantur.
Vltima cutis in puro albario diligenter perfri
cata splendorem dabit speculi: eandemque factam penitus sic
cam si unxeris cæra et mastice modicoque oleo una collique
factis: et sic unctum parietem carbone ignito ex pelui con
calefeceris ut unguenta combibat: uincet marmora nitore.
Nos experti sumus crustas eiusmodi rimis euadere immu
nes / si inter inducendum ilico apparentes fixuras manipu
lis uirgultarum ibisci sparti ue crudi castigaueris.
Quod si
per caniculam aut loco æstuoso inducturus lis / tundito et mi
nutissime concidito rudentes uetustos / et pulti commisceto.
Tum et leuigabitur quidem bellissime / si sapone albo tepen