Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
beat.
Habebit ergo.
V. non longius progrediar.
Huiusque
satis monstratum puto diuidi pondus trocleis: exindeque
maiora moueri pondera minore.
Quot enim erunt istiusmo
di conduplicationes: tot erunt ponderis dispartitiones: ex
quo illud sequitur / ut quo plures adhibeantur orbiculi: eo
pondus quasi concisum et in partes disgregatum commodius
tractetur.
Diximus de rota et troclea et uecte.
Nunc uelim
intelligas cocleam constare anulis: qui quidem in se pondus
sustinendum suscipiant.
Hi anuli si essent integri et non ita
cæsi / ut finis unius alterius principio iungeretur / proculdu
bio motum in eis pondus neque ascenderet neque descenderet:
sed æquabili uado per cycli ambitum traheretur.
Cogitur
igitur ui uectis pondus per anuli obliquitates labi.
Rursus
si essent hi quidem anuli ambitu perpusilli: et centro fini
timi nimirum uecte breuiore pondus / et uiribus leuioribus
moueretur.
Hic non reticebo quid me dicturum non puta
ui.
Tu si rem ita parabis / ut ponderis carina quoad id ma
nus et fabri ars possit assequi / sit non amplior puncto.
et sta
bili in uado / ita moueatur: ut motu suo lineas in uado effi
ciat nullas.
Hoc testor Archimedis nauim mouebis et isti
usmodi que uoles consequeris.
Sed de his alibi.
Harum rerum
quas recensuimus singulæ per se ad pondus mouendum ua
lidissimæ sunt.
Quod si una omnes iungentur in unum mi
rifice' ualebunt.
Apud germanos passim offendes ludibundam in
glacie iuuentutem socculo ferreo gracili et subterleuigato ini
xam facto impulsu leui teste lubricitate superlabi tanta mo
tus uelocitate: ut ne uinci quidem se a præpete alite patia
tur.
Sed quom pondera aut trahantur / aut pellantur / aut
uehantur: fortassis erit ut sic possimus diffinire.
Pondera
quidem trabi fune: pelli uecte: uehi rotis: et eiusmodi.
Quo
autem pacto his una omnibus possumus uti im promptu est.
Sed in istiusmodi omnibus adesse oportet constans et obfir
matissimum aliquid: quo immoto caetera moueantur.
Id si
trahetur pondus: adsit oportet maius aliud aliquod pondus