Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
hæc fortassis magis ad eam partem parietis quæ crustatem di
citur quam ad perpetuos parietes tollendos pertinet.
Cæterum
omnes ita distribuentur copiæ: ut nihil inceptum nisi ex ar
tis et consilii destinatione: nihil adactum nisi ex incepti ra
tionibus: nihil pro absoluto relictum quod ipsum non sit sum
ma diligentia curaque elaboratum atque perfinitum.
Sed pri
marium parietis tectique ornamentum præsertim testudinati
erit: ipsa crustatio / colum nationem semper excipio.
Ea qui
dem erit multiplex: albaria pura: albaria insignita: picto
ria contabulata / sectilis uitrea et quæ ex his partibus con
stet mixta.
De his nobis dicendum quæ sint et quæ fiant.
Sed
quoniam maximorum lapidum mouendorum mentio habi
ta est: locus hic admonet: ut prius reseramus quo pacto tan
te moles trahantur: atque difficillimis locis imponantur.
Refert Plutarchus Archimedem apud syracusas per medium
forum traxisse onustam onerariam nauim quasi iumentum
loro et manu.
Mathemathicum ingenium.
At nos tantum
quæ usibus commodentur prosequemur: postremo etiam non
nihil explicabimus: ex quo docta et acuta ingenia rem hanc
haud obscure ex se percipere possint.
Ex Plinio sic compe
rio obeliscum deuectum thebas a focis fossa ex nihilo produ
cta / submissis lapidi nauibus plenis laterculo: moxque exina
nitis / ut conuehendi lapidis onus susceptum leuarent.
Ex Amia
no marcellino historico sic comperio.
Conuectum ex nilo
obeliscum naui remigum trecentorum impositum uolgiis
et tractum a tertio urbis lapide porta hostiensi in circum ma
ximum.
In eoque erigendo multa hominum milia laborasse:
toto circo referto machinis altissimarum trabium et uastissimo
rum funium.
Ex Vitruuio legimus Cresiphonem patrem et Me
chagenem filium columnas et epistilia duxisse ephesum a chylin
dris commento sumpto quo aream ueteres complanare iubeant.
Affi
xit enim et firmauit plumbo singulis extremis capitibus lapi
dum singulos acus ferreos porrectos: qui quidem pro axe rotarum
extarent: rotasque hinc atque hinc axibus istiusmodi adegit