Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
faciet ad rem quod monebat Plato digniorem futuram loci
auctoritatem / si ei nomen splendidissimum imposueris. Id
argumentum placuisse Adriano principi indicio sunt licus
canopeius / academia / tempe / et clarissima eiusmodi nomi
na ab se cenaculis uillæ tyburtinæ imposita.
Partitio item
et si magna ex parte primo libro tractata sit: de ea tamen sic
breuissime repetemus.
In re omni primarium ornamentum
est carere omni indecentia.
Erit igitur decens partitio quæ
sit non interrupta / non confusa / non perturbata / non disso
luta / non ex male conuenientibus compacta: eritque mem
bris non nimium multis / non nimium minutis / non nimium
uastis / non nimium dissonis atque deformibus / non quasi a
cætero corpore diuulsis et dissipatis: sed erunt omnia pro
natura et utilitate et tractatione rerum agendarum ita diffi
nita / ita explicata / ordine / numero / amplitudine / collocatio
ne / forma: ut nullam partem totius operis sine aliqua neces
sitate / sine multa commoditate / sine gratissima partium con
cinnitate effectam intelligamus.
Nam cum his quidem si
bene conuenerit partitio omnis: illic ornamentorum iucun
ditas et decor cum recte constabit: tum clarius elucescet.
Si non conuenerit: nullam proculdubio seruare dignitare
poterit.
Itaque totam conformationem membrorum dedu
ctam et perfectam esse oportet ad consensum quendam neces
sitatis et commoditatis: ut non tam adesse has atque alteras hasce
partes iuuet quam istas ipsas istic istocque ordine situ / adiunctione /
collocatione / conformationeque ipsa eadem qua sunt positas esse
egregie conferat.
Circa parietem atque tectum exornandum
pluribus tibi erit locus: ubi rarissima naturæ munera et ar
tis peritiam et artificis diligentiam ingeniumque uim explices.
Quod si forte dabitur facultas ut possis ueterem illum Osy
rim imitari: quem duo condidisse templa ferunt aurea: unum
cælesti: alterum regio Ioui.
Aut ut possis lapide supra ho
minum opinionem maximo attollere: qualem Semiramis
a montibus deuexit arabiæ: Latum quoque uersus cubitos.
xx.