buit. Turpe nimirum ducens arcem orbis atque gentium decus
æquari
operum gloria ab his / quos omni reliqua uirtutis lau
de
superasset. Et quid hic referam porticus / templa portus /
theatra
/ thermarum que opera gigantea: in quibus tantum admi
rationis
assecuti sunt: ut interdum facta quæ coram intueren
tur
peritissimi exterarum gentium architecti fieri negarent
posse
. Quid demum non plus dico cloacis faciundis pulchri
tudine
carere non potuerunt: ornamentis usque adeo delecta
ti
sunt: ut uel eam solam ob gratiam uires imperii profunde
re
pulcherrimum duxerint: ædificando scilicet ut haberent
cui
apte ornamenta adiungerent. Itaque superiorum exemplis /
et
peritorum monitis / et frequenti usu admirabilium operum ef
ficiundorum absolutissima cognitio extat: ex cognitione præ
cepta
probatissima deprompta sunt: quæ qui uelint / quod
uelle
omnes debemus / non ineptissimi esse ædificando pror
sus
neglexisse nulla ex parte debeant. Ea nobis pro inita pro
uincia
colligenda / et pro uiribus ingenii explicanda sunt.
Istarum rerum præcepta alia uniuersa omnis ædificii pulchri
tudinem
et ornamenta complectuntur: alia singulas partes
membratim prosequuntur. Prima ex media sunt philosophia
excerpta
: et ad artis istius modum uiamque dirigendam et con
formandam
adacta: proxima uero ex cognitione quam di
ximus
ad philosophiæ normam ut ita loquar dolata artis se
riem produxere. Dicam prius de his quæ magis artem sapi
unt
alteris quæ uniuersam rem præhendant utar pro epilo
go
. Quæ in rebas pulcherrimis et ornatissimis placeant: ea
quidem
aut ex ingenii cemento et rationibus aut ex artificis
manu
deueniunt: aut a natura rebus ipsis immissa sunt. Inge
nii
erit electio / distributio / collocatio / et eiusmodi quæ opi
afferant
dignitatem. Manus erit aceruatio / affictio / ampu
tatio
/ circumcisio / expolitio / et generis eiusmodi quæ operi af
ferant
gratiam. Rebus a natura ascita erunt grauitas / leuitas /
densitas
/ puritas. Contra uetustatem uirtus et similia: quæ
operi
afferunt admirationem. Tria hæc partibus pro cuiusque