Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
dem aliquid certa cum ratione artis est.
Rectam iccirco et
probatam edificationem quis negabit non nisi ex arte posse
duci: equidem certe ipsa hæc pars quæ circa pulchritudi
nem ornamentaque uersatur / primaria omnium quom sit hu
ius nimirum ipsius partis aliqua certa et constans erit ratio
atque ars quam qui negligat insulsissimus est.
Sed sunt qui
bus ista non probentur / dicantque solutam et uagam esse quan
dam opinionem / qua de pulchritudine atque omni ædifica
tione iudicemus: et pro cuiusque libidine uariam et muta
bilem esse formam ædificiorum nullis artium præceptis ad
stringendam.
Commune hoc ignorantiæ uitium est: quæ ne
scias nequicquam esse profiteri.
Tollendum errorem hunc
statuo: non tamen illud assummo ut prolixius rimari opor
tere censeam quibus primordiis emanarint artes: quibus ra
tionibus ductæ: quibus alimentis creuerint.
Sit non ab re quod
aiunt artium parentem fuisse casum / at que aduersionem.
alumnum usum atque experimentum: cognitione uero atque
ratiocinatione excreuisse.
Sic serunt mille annis a mille mi
libus hominum medicinam inuentam extitisse: itidem et nau
ticam / et plerasque omnes istiusmodi artes minutis addita
mentis excreuisse.
Aedificatoria quantum ex ueterum mo
numentis percipimus / primam adolescentiæ ut sic loquar /
luxuriem profudit in asia.
Mox apud græcos floruit.
Postre
mo probatissimam adepta est maturitatem in italia.
Sic
enim mihi fit uerisimile: reges illos rerum affluentia et
ocio abundantes ubi se suaque opes septrique maiestatem
et amplitudinem intuebantur quod esse opus tectis grandiori
bus / et pariete honestiore intelligerent / cepisse cuncta secta
ri / atque colligere: quæ facerent ad eam rem: et quo maximis et
honestissimis uteretur ædificiis: maximis fortassis arboribus
tecta ponere: ex lapide minus ignobili parietem ducere usur
passe: præstitit opus admirationem atque etiam gratiam.
Indeque
laudari uasta fortassis opera sentirent: quod que imprimis regium esse
munus arbitrarentur ea facere quæ priuati non possent opum im