Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
uerso: sic fumus.
Summi capituli uertex tegetur ob imbrem: naribus
fietque propatulis et circumfusis preseptis tamen alamento quo uenti
molestia abarceatur.
Inter alamenta et nares laxatas relinquetur ad
euomendos fumi fluuios.
Id ubi non licet: uertulam appello:
quam erectum in acum apponi uelim.
ea est capsis ænea lata quoad sum
mas gulæ fauces intra se capiat.
Stabit huic proiecta pro fronte cri
sta qua ueluti temone acta lacessentibus uentis inuertat occiput.
Commodissime capitulis gularum circumapponentur cornua ænea aut
ex ope fictili amplo et apto uacuo peruia ore supremo ad gulam ip
sam conuerso: qua haustos bucca inferiore fumos suprema euomat
inuitis uentis.
Canaculis debetur coquina et cella obsonaria ubi
reliquas cænæ et uasa et mantilia referantur.
Coquina neque in gremium
conuiuarum habenda est / neque porro longius semouenda quoad quæ
calida conuiuiis exiguntur interueniendum refrigescant: sat erit si
lixarum, patellarum cortinarum strepitus et seditas excludetur.
Fercu
lorum comportationes ne imber aut itionum ingrati anfractus aut lo
corum obscenitas impediat: ne ue ab his digniora dehonestentur pro
uidebitur.
Ex cenaculis cubicula petuntur.
Lautissimi est uti cena
cula non eadem habere æstate atque bruma.
Venit in mentem illud
Luculli.
Ingenuum hominem deteriore in sorte quam grues atque hirun
dines esse no oportere.
Nos tamen quæ in quibusque bene mode
rati ratio comprobet referamus.
Ex Aemilio probo historico soli
tos memini apud græcos non nisi in conuiuiis propinquorum uxores
adhibere: et partes ædium ubi sederent mulieres quasdam esse: quo
præter cognatos propinquiores homo accederet nemo.
Et profecto
ubi quodem cogruant mulieres loca esse oportere arbitror non secus
atque dicata religioni et castimoniæ: tum et lauta ueli istiusmodi
assignari puellis et uirginibus diuersoria: quo molliculi earum
animi istiusmodi conclaui minore cum tedio sui sese contineant.
Matro
na utilius illic assidebit unde quæ quisque domi agat intelligat.
Sed nos quæ ad patrios eiusque mores condicant sequamur.
Vi
ro atque uxori dormitio singulis singula debetur: non id non ut pertu
riens aut malfata mulier molesta uiro non sit: uerum et æstiuos etiam
somnos illesiores peragat / cui lubuerit / sua cuique aderit ianua et