supra mille supereminentes pedes. lx. atque ita muniuit opus
ut obsessi non magis arcerentur quam . etiam excluderentur ne
uspiam exercitum possent lædere. De terrestribus hactenus
ni forte illud desit quod dignissimum spectatissimumque lo
cum deligere oportet / ubi summa cum maiestate uexilla rei
publicæ collocentur et diuina fiant cum maxima ueneratio
ne et militares magistratus ad tribunal et consilium uocati
conueniant. Maritima castra classibus haberi fortassis erunt
qui negent / dicentque nauibus se uti quasi aquatico elephan
to quem suis frenis moderentur / ac portus magis ad castro
rum usum referri quam nauium: alii contra nauim affirmabunt
esse haud aliud quippiam quam arcem quandam obambulantem.
nos ista pretermittamus atque sic statuamus duo esse quibus
nostra hæc ratio et ars ædificatoria classiariis ducibus et tur
mis salutem atque uictoriam pariat / unum in nauibus ad or
nandis / alterum in portibus muniendis / siue hostem petas si
ue prohibeas. Nauium primarius usus est : ut te tuaque trans
uehant proximus ut bello subministrent opem sine periculo
pericula quidem aut ipsa ex naui ueluti iuncta corpori et in
nata aderunt / aut extrinsecus importabuntur: extrinseca sunt
uentorum uis / undarum moles / scopuli sirtisque incursus: quæ
quidem omnia usu rerum maritimarum et locorum uentorum
que cognitione et peritia satis mature uitabuntur: innata aut
uitia facient aut liniamenta aut materia / his uitiis prouiden
dum est. Materiam omnem reprobant quæ fissilis fragilis si
dens putricosaque sit clauos et ligulas eneas præferunt ferreis
ex naui traiani per hos dies dum quæ scripsimus commenta
ret ex lacu nemorensi eruta: quo loci annos plus mille. ccc.
demersa et destituta iacuerat aduerti pinum materiam et cu
pressum egregie durasse in ea tabulis extrinsecus duplicem
superextensam et pice atra perfusam / tela ex lino adglutina
rant supraque id chartam plumbeam clauiculis eneis coadfir
marant. Fabricandis nauibus liniamenta ueteres architecti
sumpsere a piscibus ut quod in illo dorsum in hac fit carina