Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
tigna / pluteos / crates / rudentes / fascicalos / saccos / lana / al
ga / foenoue infertos obiicito: præsertimque ponito / ut extent
propendentes / et deundantes.
contra ignes ista hæc madifa
cito / maxime aceto / aut luto et crudo latere operito.
contra
aquas ne laterem proluant pelles superextendito: rursus con
tra ictus / ne pelles pertonsentur et collacerentur centonas
infusas et madentes adiicito.
Circumuallatio obsessis moe
nibus pluribus de causis propinqua statuetur / non inconsul
te: nam breuiore ductu / minore militum labore / leuiore ma
teriæ copia atque impensa perfinietur: et peracta paucioribus
indigebit excubiis: sed ne ita intra pomeria est impingenda / ut
oppidani muralibus tormentis militem in castris aut in opere
opprimant.
quod si fit quidem circumuallatio: uti obsessis præ
sidia: et commeatus aliunde petita abuetentur.
certe modo
hoc ipsum ex instituto assequare ubi uis interceperis aditus
atque intercluseris commodissime habebitur siue pontes præ
ualaris siue alibi uada et uias trabe aut maceria persepseris
siue stagna / lacus / paludes / flumina collesue inter se opere
perducto uinxeris siue dederis operam ut aquarum uis re
crescat deuexaque circumpleat.
his addenda sunt quæ ad re
pugnationis et præmunitonis usum ualeant.
nam fossam agge
rem turrimque et eiusmodi / et contra oppidanos et contra sub
sidiarias prouincialium manus communisse oportet: ne
quid hi eruptione aut hi concursu et inuasione officiant ac
ponentur quidem præterea locis idoneis castella et speculæ
quibus militi et iumentis aquatio / lignatio / pabulatioque tu
tior liberior commodiorque sit: sed ne ita disgregabuntur co
piæ in partes uarias ut non uno impio regi unis uiribus de
certare una conspiratione alter alteri subsidio esse extemplo
possit.
Iuuat hic illud referre dignum memoratu ex Apiano
historico.
nam apud Perusiam quidem Octauianus dum Lu
cium obsideret: fossam duxit stadia quinquaginta et sex pro
tensam usque ad tyberim latamque profundamque pedes. xxx.
Adiunxit præterea murum excelsum et ligneas turres qinquaginta