Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
naturæ / prout rerum agendarum / hostiumque petendorum / aut
ferendorum ratio postulabit: fossam ducemus tam amplam / ut
non nisi maxima ui aggeris.
et multa ætate possint exæqua
ri: aut potius binæ fossæ spacio intermisso proscindentur: pu
tarunt ueteres istiusmodi quoque in rebus numerum pedum im
parem a religione pertinere et consueuere latam ducere pe
des. xv. profundam. ix. directis proscindetur fossa lateribus
uti pateat uno fundo / quantum summa inter se distent labra
ubi uero labile fiet solum / paulatim / angustiore ad infimum
fastigio deprimetur.
Campestribus locis et demissis aqua ex
fluento / aut ex lacu / aut ex mari / deriuata et diducta comple
buntur.
id si non licebit sudibus et truncis dolobratis et præ
acutis / et item stintulis et municibus peralueum / infessis / ac
disseminatis exasperabitur.
Fossis productis et comparatis
agger statuetur / tam crassus ut musculis proturbari / tam al
tus ut non modo falces ad diripiendum adigi: sed ne tela qui
dem ad militem deterrendum facile manu possint mitti: præ
sentaneum est / ut quæ fossis eximantur: in aggerem coacer
uentur.
huic operi ueteres probarunt ex pratis resectam tel
luris cutem: que herbarum radicibus contineatur.
Alii inter
persa constituunt / uimina uirentia salictarum / que germina
tu / et fibrarum complicatu aggestum opus confirment per
labra fossæ interiora perque extremum aggerem: configentur
spinæ / stili erit ii / hami et generis eiusdem: quibus ascensus
hostium retardetur.
Aggerem supræmum rubustei ualli in
coronam perfixi: et transuersariis connexi / obcingentur / cra
te et pluteis congeminatis / et creta intermissa atque excul
cata locabuntur.
Pinæ et cerui eminentis super exporgentur
Denique omnia in opus conferuntur: quibus et minus sub
rui: proscindique possit / et minus transcendndi et sit miles / pro
pugnaculo tectior atque tutior.
Turres in pedes centenos
marginibus excitabuntur: et præsertim ipsis oppugnationum
locis crebriores / celsioresque parabuntur / ut etiam inreptum
in castra hostem: possint deprimere pretorium / et quintanam