Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
subsidiaque possint.
Aqua nequicquam deerit: pabulum: li
gna haud longe aberunt: ad tuos receptus liber: in hostem
egressus expeditus.
Hosti contra omnia compedita / et dif
ficilia relinquentur.
Extare uelim castra quoad prorsus omnem
hostium regionem despectes: ne quid conetur aut inchoet
quispiam / quod non illico prospectum tibi et cognitum sit.
Locum deuexa / deiecta / ardua / abrupta late circummunient.
Ne quid aut multa manu circumuenire: aut ulla ex parte se
inferre sine graui disserimine hostis possit.
Ne quid ubi tan
dem appulerit / possit aut tormenta libere immittere: aut si
ne magno suo malo persistere.
Hæc si dabuntur locorum opor
tunitates usurpentur.
Alioquin considerasse oportebit / et
quæ tibi castra / et quibus locis pro exequenda expeditione
ponenda sint.
Nam et stataria castra munitiora multo esse
quam temporaria oportet: et planis locis diffusiore artificio et
opere indigent maiore quam in collibus.
Nos a temporariis in
cipiemus: quando istorum quidem usus frequentior est.
Quin et castra persæpe mutasse ualitudini militum confer
re arbitrantur.
Sed castris ponendis fortassis illud ueniet in
mentem quam ambigamus / suis ne in finibus / an alieno agro com
modius habeantur.
Aiebat Zenophon mutatione castrorum le
di hostes: iuuari tuos proculdubio ad fortitudinis decus fa
ciet: aliena proculcare: ad commoditates et securitatem con
feret suo sese in solo recepisse.
Sed sic instituamus ut pute
mus castra ad totam quæ subsit et pareat regionem esse quip
piam simile atque ad urbem arx: que et in suos contiguum re
gressum: et in externos per promptum et paratum progres
sum habeat necesse est.
Cæterum obuallandorum castrorum uaria
est ratio.
Britani sudibus decempedalibus præustis et præ
acutis sese circumsæpiunt / altero capite intra solum infixo
et exculcato: altero extanti et producto: ut hostem aduer
sum spectent.
Gallos refert Cæsar pro uallo carros hosti so
litos obiicere.
Isdem et traces aduersus Alexandrum usos
meminit.
Neruii quo præsertim equitem impediant teneris