Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
conclaue / et quæ usui sunt ex priuatorum ædium rationibus
aptis locis disponentur.
Neque deesse uelim ortuli spatia /
et pratuli: que ad recreandos animos magis quam ad fouendas
uoluptates ualeant: quæ quom ita sint / non inconsulte ex me
dia incolarum frequentia sum mouebuntur.
Vtrorum sep
ta si ex urbe concesserint conferet id quidem.
Nam eorum
adscripta sanctimoniæ assiduitas /et animi pacata religio:
cui sese totos dedicarunt / minus uexabitur salutatorum fre
quentia.
Sed istorum tecta seu mares seu feminæ sint uelim
occupent loca quam id fieri possit saluberrima / nec claustro in
clusi / dum solum uacant animo: corpore autem multa ma
credine / et uigiliis affecti torpent: uitam durius trahant egro
tationibus quam sit par.
His demum quos urbs exclusit imprimis
locum dari uelim natura munitum: quem repentina latro
num uis / aut excurrens hostis leui manu ad arbitrium ne
queat populari: eaque de re uallo / muro / turrique pulchre
munietur: quod loci religio patietur.
Eorum uero conclu
sorum sedes qui studia bonarum artium cum religione con
iunxerint / quo illi quidem pro suscepto officio commodius
queant hominum rebus consulere / non omnino medios in
ter artificum tumultus ac strepitum / sed'ne etiam ab ciuium
frequentia seductos longe esse oportet: id quidem cum alias
ob res tum quod sunt eorum familiæ grandes: tum etiam quod mul
ti ad se concionantes disserentesque de rebus sacris conflu
ant: Quibus rebus proculdubio tecto indigent immodico.
Recte locabuntur apud diuersoria publicorum operum thea
tri / circi / plateæ / quo multitudo sponte sua sese animi gra
tia per lubenter conferens facilius patiatur istorum persuasio
ne / hortatione / admonitione a uitiis ad uirtutem: ab impe
ritia ad rerum optimarum cognitionem euocari.
Apud
ueteres presertim græcos assueuere urbe in media ponere
ædificia: quas palestras appellarunt: ubi populantes dispu
tando uersarentur.
Illic quidem inerant spatia fenestrata et
apertionum prospectus: et sedendi ordines: amorem et hone