Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
tenerentur iuga.
Hæc materia iniecta contexebantur longu
riis: cratibusque consternebantur: ac nihilo segnius gratilio
res trabes quas subiciendo subucas nuncupant / ad inferiorem
partem fluminis obliquæ agebantur / quo pro ariete subie
ctæ / et cum omni opere coniunctæ uim fluminis exciperent.
Et aliæ item trabes supra pontem extabant fluuio mediocri
spatio infixæ: ut si arborum trunci siue naues deiiciendi ope
ris causa essent a barbaris missæ: his defensoribus earum re
rum uis minueretur: neu ponti nocerent.
Hec Cæsar.
Non
sit ab re quod apud ueronam assueuere ligneos pontes inster
nere ferreis uirgis: ea præsertim parte qua redam et carros
trahebant.
Sequitur lapideus pons: eius partes hæ sunt.
Su
bices riparum pilæ: fornix instratura.
Inter subices riparum
atque pilas hoc interest: quod hæ ualido penitus obnixu per
stent necesse est.
Nam ad sustinenda modo superiniectæ for
nicis pondera uti et pilæ: uerum et amplius ad prima pontis
capita et arcuum uim arcendam et continendam nequid pan
dant.
Ergo eligendæ ripæ uel potius rupes lapideæ namque ob
firmissimæ: quibus pontis capita committas.
Pilarum nume
rus ad fluuii latitudinem referetur.
Arcus impares cum de
lectant numero: tum et conducunt firmitati.
Nam medius
fluenti cursus quo a cohertione riparum remotior est: eo et
liberior: et quo liberior / eo et concitatior atque impetuosior
deuoluitur.
Ergo is quidem linquendus est uagus: ne pila
rum firmitati officiat illuctando.
Et locandæ per fluuium
pilæ quidem sunt / ubi castigatiores et ut ita loquar desidio
siores undæ preterlabantur.
Huius argumenta loci dinoscen
di alluuiones monstrabunt: alioquin sic rem captabimus.
Eos enim imitati qui nucem flumine sparsere: quibus col
lectis obsessi uescerentur / perpetuum fluminis transitum su
pra longe ad passus puta mille quingentos: quo præsertim
tempore fluuius excreuerit: quippiam cale quod aquas su
pernatet deiiciemus.
Indicio erit aquas maiore illic se con
citare impetu: quo loci quæ ieceris plurimum conueniant.