Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
oborta est.
Quæ si ita sint / utique custodibus custodias / et muniti
omnibus munitiones addendas quis negabit?
Cæterum quod alibi
diximus / omnium erit capacissima urbs / quæ sit rotunda: tutissima
quæ sinuosis anfractibus murorum obualletur: qualem fuisse hie
rosolimam scribit Tacitus.
Non enim sine discrimine hostem in
tra sinus / aut certa cum spe frontibus machinas admoturum statuunt.
Commoditatibus tamen ipso ex oppido capiendis prospiciemus:
quam rem pro locorum oportunitate et necessitate fecisse ueteres
aduertimus.
Namque Antium quidem uetustam urbem latinam ad
littoris sinum amplexandan / oblongum fuisse ex ueteris ruinæ resi
duis apparet.
Carræ ad Nilum quoque oblongum tenduntur.
Polum
botram urbem Indorum in grassis longam fuisse scripsit Megasthe
nes stadia. lxxx. latam. xv. distentam secundum fluuium.
Quadran
gulum habuisse murorum ductum Babylonem: Memphim uero in
deltæ litteræ modum perfinitam referunt.
Denique quamcumque proba
ris ambitus descriptionem / sat pro rei necessitate prouisum putat
Vegetius: si tam latos posueris muros / ut propulsatores armari
mutuo se obuia excursione non impediant: Si excitarimus tam al
tos / ut scalis admotis transcendi nequeant: Si ita calce structuraque
firmarimus / ut arieti machinisque no cedant.
Etenim machinarum
duo sunt genera: Vnum / quo ictu impulsuque prosternunt opus: Al
terum quo suffodiunt muros atque subruunt.
Vtrisque magna ex parte
prouidebitur non muro magis quam fossa: Nam murum istic nisi ab infi
ma aqua aut firmo a lapide perductum non probant: sed ipsam fos
sam et latam et admodum profundam exigunt.
Nam ea quidem testu
dinem et turrim ambulatoriam et istiusmodi excludet: ne admoueri
iuxta queant: Et inuenta aqua aut saxo / omnis cuniculorum agen
dorum conatus frustrabitur.
Est apud militares quæstio / fossam
ne præstet aqua repletam habere: an siccam præferant.
Incolarum
enim ualitudini / non in postremis consulendum statuunt: tum et
hanc probant / in qua siquid missilium impetu corruerit / ilico id
tollere et purgare possis commode: ne istinc aggeratus ingressus
hosti relinquatur.
Sed redeo ad moenia. De his ducendis sic monent ueteres / inter