Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
ut intra septum ex urbis solo annua alimenta colligerent.
Hic ex
uetere prouerbio illud probarim quod aiunt / omnia ut nihil nimis:
aut si in alteram peccasse partem iuuet: hanc malim quæ ad auctum ci
uium numerum percommode possit excipere: quam quæ suos honeste non
capiat.
Adde quod non ad tectorum modo usum et necessitatem urbs ha
benda est: uerum et ita habenda ut a curis ciuilibus ad platearum / Cur
riculorum / ortorumque et ambulationum et natationum et huiusmodi orna
menta delitiasque grauissima pateant spatia et diuersiones.
Referunt ueteres / Varro / Plutarcus aliique: solitos maiores urbium
moenia ritu et religione diffinire: Iugatis enim bobus mare et foe
mina diu auspicato æneum aratrum trahebant: fiebatque sulcus primige
nius: quo moenium ambitus designaretur: Boue femella interiore:
masculo exteriore sequebantur aratrum.
Coloni patres glebas sub
motas et sparsas proscissum in sulcum refundentes incumulantesque
ne quid disseminaretur: cum ad locos portarum uentum erat aratrum
manibus sustinebant: quo intactum portarum limen relinqueretur.
Ea
re præter portas totos murorum ambitus et opus sacratum ducebat.
Portas ne appellare quidem sacras erat fas.
Per Romuli tempora
inquit Dyonisius alicarnasseus / patres inchoandis urbibus solitos
facto sacrificio ignes ante tabernacula incendere: eoque populum edu
cere: ut expiationis gratia flammas transilirent: Pollutos nimirum
ad eam rem sacram non admittendos arbitrabantur.
Hæc illi.
Alibi
comperio proseminata puluere ex tellure alba / quam puram nuncupant
solitos ponendorum murorum lineam designare.
Et Alexandrum in
huius telluris locum / cum Pharon conderet / quod pura defecisset / fa
rinam subiecisse: quæ res uatibus futura prædicendi occasionem præ
stitit:quod istiusmodi præsagiis per natales urbium dies annotatis cer
tos putarent euentus temporum posse prædicari.
Quin et apud
ætruscos ritualibus libris docebantur quænam forent ex natali urbium
die secula successura: Id quidem non spectato coelo / de qua re su
pra secundo diximus libro: sed captis ex præsentium rerum argumentis
atque coniectura.
Sic eos scripsisse meminit Censorinus.
Quo die urbes
constituantur / de his qui eo die nati sunt:quod diutissime uixerint die mortis
suæ / primi seculi modulum finire: eoque die qui essent reliqui in ciuitate: